We bevinden ons op dit moment in een bijzonder tijdsgewricht. Om de aarde leefbaar te houden, moeten we op zoek naar onder meer nieuwe modellen en systemen voor onze energie en hernieuwbare schonere energiedragers. Dit vraagt meer dan enkel nieuwe technische inzichten. Het vraagt ook om anders omgaan met kennis, macht, verdienmodellen en consumptie.
Tegelijkertijd is onze maatschappelijke omgeving onzeker en turbulent. Klimaatverandering, geopolitieke onrust, inflatie, schaarste zijn van grote invloed op de maatschappij. Uitdagingen en ontwikkelingen van deze omvang vragen om samenwerking en daadkracht. Westland Infra neemt waar mogelijk initiatief en zoekt verbinding. We zijn ambitieus en niet bang iets uit te proberen. We volgen alle ontwikkelingen binnen ons vakgebied op de voet, halen kennis en expertise in huis en zetten die in voor onze klanten en stakeholders.
Hieronder schetsen we de belangrijkste maatschappelijke trends en ontwikkelingen.
Energietransitie
De energietransitie heeft voornamelijk als doel om wereldwijd de uitstoot van CO₂ drastisch te verlagen. Om de klimaatdoelen te bereiken, wordt volop ingezet op elektrificatie en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen. Er zal een energiesysteem ontwikkeld moeten worden dat flexibel is en waar verschillende energiebronnen, energieopslag en slimme technologieën optimaal geïntegreerd zijn om een duurzaam en efficiënt netwerk te waarborgen. Westland Infra werkt in de regio aan een nieuw energiesysteem, vanuit het besef dat met het huidige systeem niet de gewenste en benodigde verduurzaming gerealiseerd kan worden.
Energiemarkt
De energietransitie betekent een cruciale verschuiving in de manier waarop we energie produceren, distribueren en consumeren. De dynamiek in het energielandschap is aan het veranderen. Nieuwe woningen worden zonder aardgasaansluiting gebouwd en bestaande woningen worden verduurzaamd met een mix van technieken, zoals warmtenetten, elektrische en hybride warmtepompen. Elektrisch rijden wordt fiscaal gestimuleerd evenals de aanschaf van zonnepanelen. Bij elkaar zorgt dit voor zowel toenemende vraag naar stroom, als een enorme toevoer van door zon en wind opgewekte stroom op het net. Het is voor netbeheerders een steeds grotere uitdaging om vraag en aanbod in balans te houden. Landelijk werken netbeheerders hard aan de verbetering en verzwaring van het elektriciteitsnet. Hiermee zijn, voor langere tijd, enorme investeringen gemoeid, waardoor verdere prijsstijgingen voor consumenten onvermijdelijk zijn.
Speerpunten voor Westland Infra
De komende jaren zullen we fors investeren op de verzwaring en uitbreiding van de capaciteit. Toch is het ook niet nodig & betaalbaar om het net uit te breiden voor slechts enkele momenten van drukte op het net. Het is daarom ook noodzakelijk om de bestaande netcapaciteit efficiënter benutten. Digitalisering en verslimmen zijn daarbij cruciaal. Er wordt van ons verwacht dat ook wij als netbeheerder slim gebruik van het net maken en klanten stimuleren dat ook te doen. Bijvoorbeeld door middel van nieuwe contractvormen en samenwerkingsvormen, waarbij energiecapaciteit gedeeld wordt. Zulke ontwikkelingen zijn afhankelijk van veel factoren. Beter inzicht en nieuwe regelgeving zijn daarbij belangrijke elementen. Maar ook willen we samen met klanten in gesprek over de beperkingen in het net en werken we aan bewustwording. Het is belangrijk dat klanten zich bewust worden van hun rol in het optimaal gebruik van het net. Alleen op die manier voorkomen we onnodige investeringen, oplopende aansluittermijnen en hoge kosten.
Wet- en regelgeving
In onze bedrijfsvoering hebben we rekening te houden met wet- en regelgeving. Op het gebied van klimaatverandering en verduurzaming hebben we te maken het Klimaatakkoord van Parijs en landelijke klimaatdoelen. Landelijk zijn we nog steeds in afwachting van de nieuwe Energiewet. Deze nieuwe wet moet de 25 jaar oude wet vervangen en is noodzakelijk om vaart te blijven maken met de energietransitie. Helaas is ook in 2023 geen definitief besluit genomen over de wet en heeft de invoering ervan verder vertraging opgelopen. Ook de invoering van de Wet collectieve warmtevoorziening, ook wel Warmtewet 2, is opnieuw uitgesteld. En hetzelfde geldt voor het stikstofdossier. Doordat besluitvorming op deze belangrijke dossiers op zich laat wachten, lopen de aanleg van nieuwe infrastructuur en nieuwe aansluitingen op een warmtenet steeds meer vertraging op.
In 2022 werd het nieuwe Methodebesluit van kracht. Netbeheerders tekenden daartegen beroep aan. In juli 2023 is het Methodebesluit verworpen door het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). ACM heeft het Methodebesluit aangepast, waarna het in december 2023 alsnog is vastgesteld.
De effecten van het aangepaste Methodebesluit zijn, op het moment van het opstellen van de jaarrekening 2023, nog onvoldoende concreet om de gemiste inkomsten over verslagjaren 2022 en 2023 volledig te bepalen. In de jaarrekening 2023 zijn alleen de ACM-nacalculaties verwerkt die met zekerheid waren vast te stellen.
In verband met de klimaatdoelstellingen van de EU wordt de methaanverordening in de loop van 2024 van kracht. Deze richt zich op het verminderen van methaanemissies en vereist veelvuldige controles op mogelijke lekkages van gas. Het opsporen van lekken moet worden geïntensiveerd en gevonden lekken moeten we sneller repareren. Dit brengt ook nieuwe rapportageverplichtingen met zich mee. Hoewel deze verordening nog niet definitief vastligt, is die wel in 2023 ingegaan. Hoewel we het doel onderschrijven, zien we ook de impact op de organisatie. De extra controles en reparaties zetten de beschikbaarheid van onze medewerkers onder druk.
Andere regionale ontwikkelingen
Glastuinbouw
Nadat in 2022 de elektriciteitsprijs fors steeg, gingen veel tuinders extra elektriciteit produceren. De glastuinbouw ging hierdoor meer dan ooit terugleveren, terwijl er minder werd afgenomen. Het gevolg was dat de teruglevering op de overgangspunten van ons net naar TenneT tegen de grenzen van de technische mogelijkheden aanliep. Dit leidde tot een vooraankondiging netcongestie. In 2023 zijn we aan de slag gegaan met technische oplossingen.
Op 1 januari 2024 treedt de Wet fiscale Klimaatmaatregelen glastuinbouw in werking. Deze wet voorziet in het afschaffen van de verlaagde energiebelastingtarieven en de introductie van een CO2-heffing voor de glastuinbouw. Daarnaast beperkt het de vrijstelling voor elektriciteitsopwekking voor de industrie en energiesector. Voor de glastuinbouw is de verwachting dat het aantal WKK’s de komende jaren afneemt en de levering van elektriciteit uit het net aan tuinders toeneemt.
Mobiliteit
In de energietransitie ligt op dit moment de focus vooral op elektrificatie. Ook op het gebied van mobiliteit. Met de groei van het aantal laadmogelijkheden, onder andere door het door ons ondersteunde initiatief eLaad, is het aantal elektrische personenauto’s flink gestegen in de afgelopen jaren. Ook voor bedrijven gelden inmiddels richtlijnen om het gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren. Hoewel er gebruik gemaakt wordt van HVO diesel, is het streven om ook het vrachtvervoer te elektrificeren. Dat vraagt om slimme, gedeelde laadoplossingen en ontwikkelingen van flexibele laadcapaciteit. Door in een zo vroeg mogelijk stadium met de klant en gemeenten mee te denken over te verwachte vraag en de klantbehoefte, streeft Westland Infra ernaar bij te dragen aan de realisatie van toekomstbestendige laadinfrastructuur.
Bedrijventerreinen
Om economische groei én verduurzaming ook in de toekomst beiden te bewerkstelligen, zullen nieuwe samenwerkingsvormen ontstaan tussen bedrijven. Bedrijven die willen verduurzamen door middel van zonnepanelen en elektrische voertuigen zullen er rekening mee moeten houden dat hun stroomcapaciteit niet zomaar uitgebreid kan worden. Bedrijven op bedrijventerreinen zullen in toenemende mate afspraken met elkaar moeten maken over hun gezamenlijke energiegebruik. In 2023 zijn de bedrijven op bedrijventerrein Honderdland een gesprek over zo’n samenwerking gestart. In deze nieuwe samenwerking hebben zij zich voorgenomen om de beschikbare netcapaciteit slim te delen, uiteindelijk moet leiden tot zowel verduurzaming als kostenbesparingen. Inmiddels zijn er ook andere, soortgelijke trajecten met energieclusters in onze regio gestart. De verwachting is dat deze de komende jaren concreet zullen worden.
